Mart ayı, kolorektal (kalın bağırsak) kanseri farkındalık ayı olarak kabul ediliyor. Bu kapsamda, Yozgat Şehir Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Faik Orkun Özbebit, kolorektal kanserinin önemi ve erken teşhisin hayat kurtarıcı rolü hakkında önemli bilgiler paylaştı.
Kolorektal kanser, dünyada ve Türkiye’de ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak öne çıkmaktadır. Türkiye Sağlık Bakanlığı’nın kanser istatistiklerine göre, bu kanser türü hem erkeklerde hem de kadınlarda en sık görülen üçüncü kanser türüdür. Erken evrede teşhis edildiğinde büyük ölçüde tedavi edilebilen kolorektal kanser, tarama programları sayesinde önlenebilir bir hastalık olarak dikkat çekmektedir.
Op. Dr. Özbebit, kolorektal kanserin erken evrede teşhis edilmesinin en etkili yolunun düzenli tarama programları olduğunu vurguladı. Türkiye’de, 50-70 yaş aralığındaki kadın ve erkekler için Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) tarafından ücretsiz tarama hizmeti sunulmaktadır. Bu kapsamda, gaitada gizli kan testi ile her 2 yılda bir tarama yapılmaktadır. Ayrıca, 50-70 yaş aralığındaki bireylerin her 10 yılda bir kolonoskopi ile taranması önerilmektedir. Tarama sonucu pozitif çıkan kişiler, teşhis ve tedavi için uzman merkezlere yönlendirilmektedir.
Kolorektal kanserinin gelişiminde bazı risk faktörleri ve belirtiler bulunmaktadır. Op. Dr. Özbebit, bu faktörleri şu şekilde sıralamaktadır:
- Aşırı kilolu olmak,
- Fiziksel aktivite eksikliği,
- İşlenmiş veya işlenmemiş kırmızı et tüketiminin fazla olması,
- Sigara ve alkol kullanımı.
Hastalığın belirtileri arasında ise şunlar yer almaktadır:
- Bağırsak alışkanlıklarında ishal veya kabızlık gibi değişiklikler,
- Bağırsakta tam boşalmama hissi,
- Dışkıda kan veya dışkı renginde koyulaşma,
- Karında şişkinlik, kramp tarzında ağrı veya gaz şikâyeti,
- Nedensiz kilo kaybı,
- Güçsüzlük ve yorgunluk.
Kolorektal kanserinde erken tanı, tedavinin başarısını büyük ölçüde artırmaktadır. Bu nedenle, 50 yaş üstü bireylerin düzenli tarama programlarına katılması büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, risk faktörlerine sahip kişilerin daha erken yaşta taramalara başlaması önerilmektedir. Kolorektal kanser tedavisinde cerrahi yöntemler, ilaç tedavisi ve radyoterapi gibi farklı seçenekler uygulanmaktadır.
Op. Dr. Faik Orkun Özbebit, “Kolorektal kanser, erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilir bir hastalıktır. Bu nedenle, özellikle 50 yaş üstü bireylerin tarama programlarına katılması ve belirtileri ciddiye alması hayati önem taşımaktadır” diyerek sözlerini tamamladı.